Een brief van Walther Rathenau aan de filosoof en cultuurjournalist Fritz Mauthner

Op 11 januari 1916 [1] schreef de Duitse industrieel, publicist en politicus Walther Rathenau (1867) een brief aan de filoloog en filosoof Fritz Mauthner (1849-1923), toentertijd te Meersburg:

               Sehr verehrter Herr Mauthner!
Eine ganz besondere Freude haben Ihre gütigen Worte der Anerkennung mir gegeben, eine doppelte: durch den Ausdruck der Gesinnung und als lang entbehrte Zwiesprache.
     Der öffentliche Tätigkeit stehe ich jetzt wieder ganz fern, und deshalb zeigt sich mir auch keine Möglichkeit, wie ich wünschte, um Sie den sichtbaren Staatswesen enger zu verbinden; dem unsichtbaren dienen Sie dauernd und in höchster Form, denn Deutschland kann nur existieren, wenn sein inneres Denken erhalten bleibt.
     In aufrichter Ergebenheit der Ihre Rathenau.
__________

[1] Het gaat hier om brief nr. 186 uit de in 1926 in twee banden ─ door Carl Reissner Verlag, Dresden ─ uitgegeven Briefe van Walther Rathenau

NB: Op dezelfde dag heeft Walther Rathenau een brief aan Thomas Mann geschreven. De inhoud daarvan is opgenomen op onze Duitstalige zustersite Kulturtempel (2). Daarbij gaat het om nr. 185 uit hetzelfde eerste deel van de tweedelige verzameling.
Naschrift 21 januari 2012: Zie ook de brief van Walther Rathenau van 21 januari 1918 aan Hermann Hesse op onze Duitse zustersite Kulturtempel (2), door hier te klikken.

Epigrammen van de Engelse dichter John Donne bevatten veel wijsheid

Niobe
BY children's births, and death, I am become
So dry, that I am now my own sad tomb.

A Lame Beggar
I AM unable, yonder beggar cries,
To stand, or move; if he say true, he lies.

A Licentious Person
THY sins and hairs may no man equal call,
For, as thy sins increase, thy hairs do fall.

Antiquary
IF in his study he hath so much care
To hang all old strange things, let his wife beware.

An Obscure Writer
PHILO, with twelve years' study, hath been griev'd
To be understood; when will he be believ'd?
__________
Afbeelding: Portret van een jonge man van Albrecht Dürer siert het voorplat van de band met Poems van John Donne, waarin opgenomen de Epigrams.

Overdenkenswaardigs van Johann Peter Hebel uit Mancherlei Gute Lehren

Standbeeld voor de dichter, door
Wilhelm Gerstel (1879-1963) in
het Hebelpark te Lörrach.

Nu we gedurende tien dagen ─ deze week vijf avonden en de volgende week eveneens van maandag tot en met vrijdag ─, in het vaste programma-onderdeel van de Duitse regionale radiozender NDR Kultur, in totaal tien verhalen van Johann Peter Hebel voorgelezen krijgen, is het wellicht ook aardig om daarnaast enkele van de negentien andere teksten van dezelfde auteur te publiceren, die hij als Mancherlei Gute Lehren in zijn oeuvre heeft opgenomen.
Die titel kun je zien als een alternatief voor Wijze Woorden, al zijn deze iets langer dan we hier als gebruikelijk opnemen.

Nummer 16 van die negentien Lehren luidt:
"Man muß mit den Wölfen heulen. Daß heißt: Wenn man zu unvernbünftigen Leuten kommt, muß man auch unvernünftig tun wie sie. Merke: Nein! Sondern erstlich, du sollst dich nicht unter die Wölfe mischen, sondern ihnen aus dem Weg gehen. Zweitens, wenn du ihnen nicht entweichen kannst, so sollst du sagen: "Ich bin ein Mensch und kein Wolf. Ich kann nicht so schön heulen wie ihr." Drittens: Wenn du meinst es sei nimmer anders von ihnen loszukommen, so will dir der Hausfreund erlauben, ein- oder zweimal mitzubellen, aber du sollst nicht mit ihnen beißen und anderer Leute Schafe fressen. Sonst kommt zuletzt der Schäfer, und du wirst mit ihnen erschossen.

Nummer 17:
Alles geht leichter wenn man einen Gehilfen hat. Aber eine Heimlichkeit verschweigen kann man besser allein als selbander.

Nummer 18:
Der Mensch ist an drei Proben zu erkennen. Erstlich: Erzürne ihn. Zweitens: Berausche ihn. Drittens: Teile mit ihm ein Erbe. Wenn er in der letzten Probe nicht mankiert, so ist er probat.

Nummer 19 (de laatste uit de reeks):
Worin besteht der Unterschied zwischen einem ehrlichen Mann und einem unehrlichen? Antwort: Der ehrliche Mann findet nichts eher als bis es der Eigentümer verloren hat. Im anderen Fall verliert es Eigentümer erst, wenn es der Unehrliche findet. Item: der Ehrliche gibt es dem Eigentümer zurück, wenn er kann. Der Unehrliche findet noch mehr dazu wenn er kann.

Guido Gezelle: Vlaamsche spreuken uit de Duikalmanak

Ieder stuivertje brengt zijn gierigheid mede.


De lange weg maakt den moeden knecht.


Het vat geeft uit wat het in heeft.


Geen armer dier dan een hond zonder vlooien.


Het is beter een valsch herbergier
drinkt zelf zijn oneerlijk bier.


't Is gelijk van waar het komt, als 't betaald is.


De nagel heeft het zo kwaad als het gat.


Als de muize in den meelzak is,
meent ze dat ze zelf de meulenare is.


Duivelsbrood groeit in eenen nacht.


Men scheert geen ei, waarom?
't Er groeit geen haarken op.

Foto van Guido Gezelle, op basis van een
veel oudere fotografie uit de 19de eeuw.

Rijkmans ziekte en ammans gebraad
loopen gauw op straat.


Alle dingen hebben twee handhaven,
uitgenomeneen pastoroshond en een koekepanne;
de een heeft er die en de andere maar één.


Hoveerdig ras der menschelingen,
wie zal in u 't bekennen dwingen,
dat al hetgeen gij zijt in schijn,
toch niets en is als kleene zijn.


Leven is maar leed en lijden,
of het nog zoo zalig waar',
Somtijds met een uur verblijden
somtijds met geen één voorwaar.


Het herte lacht niet iederen keer dat de mond lacht.


__________
Meer bijdragen op enkele van onze zustersites, in verband met het feit dat deze grootheid der Vlaamse dichters, in de tweede helft van de negentiende eeuw, op 27 november, in het jaar 1899 is overleden.
Zie: Artikel van heden op Tempel der Letteren. Tevens verwijzen we naar een andere zustersite, die van het fin de siècle, omdat ook daarop vandaag een bijdrage is opgenomen over deze dichter. En op onze zustersite Tempel der Dichtkunst hebben we heden drie van de vele Kleengedichtjes van Gezelle opgenomen.

Diepzinnige, doch voor de hand liggende gedachten, kort en krachtig, van Groninger Boekito

Om te denken dat je God voor de gek kunt houden, moet je eerst in Hem geloven.

Evenwel is een woord dat nooit aan het begin van een zin staat.
__________
Occupy-beweging
Politici organiseren de maatschappij zodanig dat deze een vijver wordt. Deze kan dan door een kleine groep mensen leeggevist worden. Het overgrote deel heeft het nakijken. Dit heet het vrije spel der maatschappelijke krachten. Liberalisme ─ ook wel salon/Calon-socialisme genaamd.
Als dank krijgen de politici wat brokken toegeworpen. Het zijn jokkebrokken, natuurlijk.

__________
Van de Groninger Boekito kunt u ook gedichten, soms dubbelzinnig van inhoud, raadplegen op onze zustersite Cultuurtempel. In het artikel onder deze link vindt u verdere links naar andere bijdragen, eveneens op die site en op weer andere. Prachtig gewoon!
Zie tevens eerdere aforismen van dezelfde auteur, geplaatst in november 2010 op deze site.

Twaalf voor de hand liggende en diepzinnige gedachten van Louis-Philippe Comte de Ségur

Louis-Philippe, comte
 de Ségur (1753-1830).

Le génie fonde les empires; l'esprit public les conserve; l'égoïsme les détruit.


Les empires tombent comme les hommes, parcequíls veulent aller trop loin et trop vite.


La vertu publique est le seul esprit de vie des états.


La véritable esprit dúne république vertueuse est l'esprit de famille; il adocit le joug, et rend toutes chaînes légères.


Cést le comble du délire de croire quíl est aussi facile de faire des républicains que des projets de république.


L'âge mûr doit proposer les lois; la vieillesse doit les sanctionner; la jeunesse doit les défendre et les exécuter.

Titelpagina van het boek in
kwestie, uitgegeven in 1823.

Les lois tyranniques sèment la haine et recueillent la révolte.


Les lois ne peuvent rien contre les opinions.


Quand l'histoire encense la vanité des despotes, elle est complice de la tyrannie.


La raison écrit l'histoire, et la passion ne compose que des romans politiques.


Se venger de l'injustice de son pays, cést la justifier.


Le pays le plus heureux est celui où l'on sent le moins l'action d'un gouvernement.
__________
Uit: Louis-Philippe, comte de Ségur (1753-1830):
Pensées, maximes et réflexions ─ extraits de ses ouvrages.
1823, Paris, Alexis Eymery, libraire.
__________
Zie tevens onze selectie uit hetzelfde boekje, eerder opgenomen op deze site in maart 2010.

Australisch filosoof Peter Singer in Lichtpunt over armoede, euthanasie en dierenrechten

Via België Eén
In het televisieprogramma Lichtpunt dat op zondag 21 augustus tussen 21:25 uur en 12:10 uur via de zender België Eén wordt gepresenteerd, is deze keer een gesprek te zien met de Australische filosoof Peter Singer (geboren 1946) over euthanasie, dierenrechten en armoede: een aardige scala aan hedendaagse thema's, die weliswaar steeds meer mensen aangaan en bezighouden, hetgeen een goede zaak is, maar of dat er tijdig voldoende qua aantal ─ en de daaruit voortvloeiende invloed ─ zullen zijn, staat vooralsnog te bezien.

Hoogleraar aan Princeton
Peter Singer is bio-ethicus en in dat vakgebied hoogleraar aan de Amerikaanse Princeton University. Hij is gespecialiseerd in toegepaste ethiek en heeft de reputatie uit te gaan van het principe van het voorkeurs-utilitarisme en op basis van het atheïsme.