woensdag 16 juli 2008
Gedanken von Welt — scherpe en gevoelige inzichten van Marie von Ebner-Eschenbach (1)
Die verstehen sehr wenig, die nur das verstehen, was sich erklären läßt.
Ein Urteil läßt sich widerlegen, aber niemals ein Vorurteil.
Vertrauen ist Mut, und Treue ist Kraft.
Siege, aber triumphiere nicht.
Der Zufall ist die in Schleier
gehüllte Notwendigkeit.
An das Gute glauben nur die wenigen, die es üben.
Ein Dichter der e i n e n Menschen kennt, kann hundert schildern.
Die Leute, denen man nie widerspricht, sind entweder die, welche man am meisten liebt, oder die, welche man am geringsten achtet.
Wenn der Kunst kein Tempel mehr offen steht, dann flüchtet sie in die Werkstatt.
Wenn die Neugier sich auf ernsthafte Dinge richtet, dann nennt man sie Wissensdrang.
Für das Können gibt es nur einen Beweis: das Tun.
Es würde viel weniger Böses getan, wenn das Böse niemals im Namen des Guten getan werden könnte.
Es gibt nicht nur eine Volksindividualität, es gibt eine Stadt-, eine Dorfinidividualität; jedes Haus hat seine, jede Hütte hat ihre besondere Physiognomie.
Eltern verzeihen ihren Kindern die Fehler am schwersten, die sie selbst ihnen anerzogen haben.
Was liegt dem Narren an einen vernünftigen Menschen? Die wichtige Person für ihn ist der andere Narr, die ihn gelten läßt.
So mancher meint ein gutes Herz zu haben und hat nur schlechte Nerven.
____________
Deze en talrijke andere Gedanken von Welt van Marie von Ebner-Eschenbach — die werd geboren op 13 september 1830 als Freiin Dubský op het slot Zdislawitz bij Kremsier in Moravië — zijn niet alleen meesterstukjes van de Duitstalige, maar tevens van de gehele wereldliteratuur. In tegenstelling tot zoveel verzamelbundels met Aforismen, is de onderhavige niet achteraf samengesteld uit haar oeuvre, maar heeft de schrijfster deze zelf opgetekend en in 1879 voor de eerste keer gepubliceerd. Op het blad voor de opdrachten voorin het boek heeft ze geschreven:
"Meinen Freunden widme ich dieses Buch."
Ze was toen negenenveertig jaar oud en had weliswaar enige bekendheid verworven met gedichten en als schrijfster van verhalen, maar de publicatie van juist deze verzameling aforismen bezorgde haar een hele schare nieuwe vrienden, en tevens is daarmede gebleken dat ze de Duitse literatuur een groot geschenk heeft gegeven, dat allengs in steeds meer andere landen waardering ondervond.
Het meest wezenlijke kenmerk van deze aforismen is dat ze niet zijn ontstaan als gevolg van een denkproces, maar door observaties in het leven van alledag. De schrijfster heeft haar scherpe inzicht op de juiste wijze weten te doseren, en deze met haar diep voelende, vrouwelijke inborst te combineren.
Marie von Ebner-Eschenbach is op 12 maart 1916 in Wenen gestorven.
____________
Afbeeldingen
1. De verzameling Aforismen werd in 1939 — zestig jaar na de oorspronkelijke publicatie — in de hier afgebeelde editie van de Insel-Bücherei als nummer 543 uitgegeven.
2. Marie von Ebner-Eschenbach.
3. Dit is de thans nog steeds verkrijgbare editie uit 1986 van de bewuste Aforismen in de Insel-Bücherei. De prijs bedraagt € 8,80.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten